Wat Bepaalt Jouw Smaak?

Heb jij wel eens het gevoel dat je voorkeuren van jou zijn, of eerder van iemand anders? Misschien is het die populaire kamerplant op Instagram of een film die Netflix blijft aanbevelen. Je denkt dat je kiest, maar is dat echt zo? Onze smaak – dat wat ons uniek maakt – wordt steeds vaker gevoed door algoritmes, trends en onzichtbare krachten die bepalen wat wij mooi, waardevol of belangrijk vinden. Hoeveel van jouw keuzes zijn nog van jou? En belangrijker: hoe kun je die vrijheid terugwinnen?

De Spiegel

Stel je voor: je scrollt door Instagram en ziet die hippe kamerplant met glanzende bladeren. Perfect voor in de hoek van de woonkamer, toch? Niet zo toevallig. Terwijl jij denkt dat je een unieke ontdekking hebt gedaan, heeft het algoritme al weken geleden besloten dat jij een monstera nodig hebt. Je digitale voetsporen – van het liken van interieurfoto’s tot het googelen van ‘low maintenance houseplants’ – hebben een profiel van je gemaakt. Zo’n profiel is efficiënter dan je eigen moeder als het gaat om het voorspellen van wat je leuk vindt.

Laten we een stap terugnemen. Herinner je je die eerste keer dat je een streamingdienst gebruikte? Misschien voelde het als een schatkamer vol eindeloze mogelijkheden. Maar naarmate je vaker keek, werd de lijst van aanbevolen titels steeds specifieker. Eerst vond je dat handig; ‘Ze snappen echt wat ik leuk vind,’ dacht je. Maar nu merk je dat je steeds weer naar dezelfde genres grijpt, alsof je in een loop zit. Je keuzevrijheid voelt groter dan ooit, maar hoe vrij ben je eigenlijk als je altijd binnen dezelfde lijnen kleurt?

De Reflectie

Onze smaak is niet slechts een persoonlijke voorkeur, het is een spiegel van onze tijd en omgeving. In de jaren ‘50 droegen mensen geen Crocs, omdat ze simpelweg niet bestonden. Culturele invloeden – van kunst en mode tot technologie – bepalen wat we beschouwen als mooi of waardevol. De mate waarin die invloeden vroeger subtiel werkten, maakt plaats voor een overweldigende, constante stroom van signalen. Als je algoritmes, reclames en TikTok-trends moet geloven, bestaat er een universele smaak die wij allen delen.

Maar hoe universeel is die smaak echt? Denk aan het fenomeen ‘ugly fashion’ – sneakers zo groot dat je denkt dat je een kliko met veters aan je voeten hebt. Waarom vinden we dat mooi? Of vinden we het mooi omdat anderen het mooi vinden? De ironie druipt ervan af: in een wereld die diversiteit prijst, conformeren we ons massaal aan dezelfde trends.

Ik herinner me een gesprek met een vriendin die zwoer bij vintage kleding. Voor haar geen massaproductie, maar unieke stukken met een verhaal. Toch betrapte ze zichzelf erop dat ze steeds vaker ‘vintage’ zocht in de zoekbalk van een populaire webshop. “Het voelt alsof ik kies,” zei ze, “maar eigenlijk maak ik alleen een keuze binnen wat al voor mij is bedacht.” Haar woorden bleven hangen. Hoeveel van onze voorkeuren zijn echt van onszelf, en hoeveel zijn ingegeven door wat anderen al hebben voorgeselecteerd?

Het Laatste Woord

Toch is er hoop. Tussen de algoritmes en de groepsdruk door is er ruimte voor eigenzinnigheid. Het vraagt misschien wat meer moeite, maar het is die moeite waard. Ga eens naar een boekwinkel zonder een vooraf bepaald idee. Laat je verrassen door de geur van papier, het gevoel van een omslag in je handen. Of koop die plant niet omdat Instagram het zegt, maar omdat je elke ochtend blij wordt van dat stukje groen in je huis. En die Crocs? Trek ze alleen aan als je ze stiekem zelf echt geweldig vindt.

Misschien is smaak dan toch niet zo vrij als we denken. Maar tussen de pixels van perfectie en de regels van het algoritme schuilt nog altijd een glimp van authenticiteit. Het vraagt moed om daar naar te zoeken. Zoals ze zeggen: over smaken valt niet te twisten. Maar over de vraag waar die smaken vandaan komen? Daar kun je eindeloos over twisten.

Een gedachte om mee af te sluiten: Wat als we, in plaats van ons blind te staren op wat anderen mooi of waardevol vinden, onszelf de tijd gunnen om te ontdekken wat ons werkelijk raakt? Misschien is dat wel de ultieme vrijheid: de moed om je eigen smaak te ontdekken, los van algoritmes en trends. En als dat betekent dat je een kamerplant koopt die half bruin wordt, so be it. Het is jouw keuze – en dat maakt het perfect.